1921 Anayasası
Kurtuluş Savaşı döneminde 20 Ocak 1921'de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen Teşkilatı Esasiye Kanunu olarak bilinen o dönem milli mücadelede ihtiyaçlarını sağlamayı amaçlayan kısa bir anayasadır.1921 Anayasası'yla geçmişten gelen otorite ve Saltanatla bağdaşmayan "egemenlik milletindir" yani milli egemenlik ilkesi eklenmiştir.
1921 Anayasası'yla yerinden yönetim ilkesi benimsenmiş, güçler birliği uygulanmıştır.
1921 Anayasası ile Meclis Hükümet Sistemi belirlenmiştir. Yani yönetim Meclise ait olacak, bakanlar meclisin içerisinden Tek Tek seçilecektir. Kuvvetler yani Yasama, yürütme, yargı erkleri meclise aittir.
1921 Anayasası'nda devlet Başkanlığı görevi yoktur.
1921 Anayasası yargıdan hiç söz etmemektedir.
1921 Anayasası'nda hükümet, meclisin denetimi altında olup seçimlerin iki yılda bir yapılması öngörülmüştür. Ayrıca Seçmen yaşı 18 olarak belirlenmiştir.
1921 Anayasası'nda anayasa hükümlerinin değiştirilmesi kısıtlayacak bir madde olmadığı için yumuşak anayasa olarak görülmektedir.
1921 Anayasası'nın da 1923 yılında yapılan düzenleme ile Cumhuriyeti ilan edilmiş ve devlet Başkanlığı makamı belirlenmiştir.
1921 Anayasası, yani Teşkilatı Esasiye 24 maddelik kısa bir anayasadır.
1924 Anayasası
1923 yılında yapılan genel seçimde oluşturulan 2. TBMM'in 20 Nisan 1924'te kabul ettiği anayasadır.1924 Anayasası Türkiye Cumhuriyeti'nin en uzun süre uygulanan ve en çok değiştirilen anayasasıdır.
1924 Anayasası ile karşı imza kuralı benimsenmiştir. (Karşı imza kuralı Cumhurbaşkanı'nın tek başına yapacağı işler dışında altına imza attığı kararlarda, sorumluluğu paylaşılması amacıyla bakanların ve Başbakanın da imza atmasıdır)
1924 Anayasası'nda çoğunlukçu demokrasi anlayışı benimsenmiştir. Cumhurbaşkanının siyasal sorumsuzluğun olup, cumhurbaşkanının sorumluluğu olan tek konu vatana ihanet den dolayı TBMM'ye karşı sorumlu olacaktır.
1924 anayasası sert bir anayasadır. Milletvekili seçilmek için 30 yaş sınırı belirlenmiş olup, daha sonra 1934 yılında yapılan değişiklikle Dünya üzerinde ilk kez Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.
1924 anayasası 1937'de yapılan değişiklikler laiklik ilkesi ne yani Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması ilkesi, anayasaya eklenmiş olup, devletin dininin İslam olduğu ilkesi 1928 yılında anayasadan çıkarılmıştır.
1924 Anayasası kanunların Anayasaya aykırı olamayacağını belirtmiş ve anayasayı Üstün tutmuştur.
1924 Anayasası'nda sıkı yönetim kavramı geçmektedir. 1924 anayasası anayasanın değiştirilmesini kısıtlayan maddeler nedeniyle katı bir anayasadır.
1961 Anayasası
27 Mayıs 1960 Askeri Darbe sonucu hazırlanan anayasa, milli birlik komitesi tarafından oluşturulan kurucu meclis tarafindan bu anayasayanın maddeleri hazırlanır ve yapılan referandumda Halkın yüzde 61 Evet oyu vermiştir.1961 Anayasası 1924 anayasasına göre daha uzun ve daha kapsamlı düzenlenmiştir hak ve özgürlükler 1961 Anayasası da daha fazla yer bulurken pek çok yenilik 1961 Anayasası ile getirilmiştir.
Cumhuriyetin nitelikleri 1961 anayasasını sıralanırken devletin sosyal bir tehdit onunla ilkesi ve insan haklarına dayanması anayasada yer gördün hususlardandır.
1924 Anayasası'nda milliyetçilik bölgesi ön plana çıkarken 1961 Anayasası'nda ulusçuluk kavramı ön plana çıkmıştır unun nedeni İkinci Dünya savaşında yaşananlar olarak gösterilebilir.
1961 Anayasası iki kademeli Mynet meclis öngörülmüştür Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yanı sıra Cumhuriyet Sen Detoks ile 1961 anayasasını eklenmiştir. İkindi meclis sistemi ile 1876 Anayasası'yla benzer özellikler taşımaktadır. 1924 Anayasası'nın çoğunlukçu demokrasi anlayışı yerine çoğulcu demokrasi anlayışını bırakmıştır.
Parlamenter hükümet sistemi 1961 Anayasası ile geçirmiştir
1961 Anayasası ile hukuk devleti ilkesi açıkça belirtilmiştir
Siyasi partiler demokratik yaşamın vazgeçilmez unsur olarak tanımlanmıştır.
Milli Güvenlik Kurulu anayasa düğün statü getirilmiş e Diyanet İşleri Başkanı'nı açıkça belirtilmiştir.
1961 Anayasası özellikleri arasında TRT ve üniversitelere özerklik tanınması bulunmaktadır Ayrıca hakimlerin yetki ve sorumluluklarını belirlemek için Hakimler Yüksek Kurulu 1961 Anayasası ile kurulmuştur.
Sendika kurma hakkı ve grev Hakkı 1961 Anayasası ile düzenlenmiştir 1961 Anayasası genel seçimlerin Tekbir dereceden eşitsizlik içerisinde genel oy ilkelerine göre yapılacağı belirtilmemiştir.
İlk kez kuvvetler ayrılığı ilkesi belirlenmiştir.
1971 ve 1973 yıllarında 1961 anayasasını önemli değişiklikler yapılmıştır
Bu değişiklikleri da TRT'nin özellikle sona erdirilmiş üniversiteden özellikleri oldukça sınırlandırılmıştır Bakanlar Kurulu kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi 1961 Anayasası ile verilmiştir.
Devlet memurlarının sendika kurma Hakkı kaldırılmış devlet güvenlik mahkemeleri 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Devlet güvenlik mahkemeleri 2004 yılında anayasada yapılan değişiklik ile kaldırılmıştır
1982 AnayasasıŞu an Türkiye Cumhuriyeti'nin yürürlükte olan anayasamızdır.
1961 Anayasası'nın ülkeye getirdiği hak ve özgürlükler ve dış müdahaleler, geçen zaman ile birlikte terör, iç Çatışma ve toplumu iç savaşın eşiğine getirmiştir. Bunun üzerine Ordu yönetimi 12 Eylül 1980 günü el koymuş, askeri darbe gerçekleşmiştir.
1980 darbesi sonucunda milli güvenlik Konseyi kurulmuş ve 12 Eylül 1980'de 7 Kasım 1982 yılları arası ülkeyi Milli Güvenlik Konseyi yönetmiştir. Milli Güvenlik Konseyi çoğunluğu askerlerden oluşan bir devlet yönetimi olmuştur.
1982 Anayasası Milli Güvenlik Konseyi tarafından hazırlanmış ve halkın onayına sunulmuştur. Yüzde 61'lik Evet oyu ile 1982 Anayasası Onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nde o dönemi kadar ilk defa yapılmış olan Cumhurbaşkanlığı seçimi de referandum ile birlikte yapılmıştır.
1982 Anayasası Türkiye Cumhuriyeti'nin en sert Anayasası olmuştur. Ayrıca 1982 Anayasası en kazustik anayasadır. Kazuistik anayasa ayrıntıları çok değer veren anayasa anlamına gelmektedir.
1982 Anayasası ile çoğulcu demokrasi anlayışı ve parlamenter sistem benimsenmiştir.
Bu anayasa ile birlikte yürütme organının yetkisi arttırılmış, Cumhurbaşkanlığı makamına daha fazla yetki verilmiştir. Yasamanın yetkisi azaltılmış, temel hak ve hürriyetler açısından 1961 anayasasına istinaden daha az bir zenginlik sunulmuştur.
1961 Anayasası Temel ve temel hak ve özgürlüklere dayanırken 1982 Anayasası temel ve hak temel hak ve özgürlüklere saygılı bir anayasa olmuştur.
Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği 1982 Anayasası ile kurulmuştur.
1982 Anayasası ile milletvekili seçimlerinin 5 yılda bir, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ise 7 yılda bir yapılması kararlaştırılmıştır.
1982 anayasasına ile benimsenen parlamenter sistem gereği güçler ayrılığı esasına binaen yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne, Yürütme yetkisi cumhurbaşkanlığı başkanlığındaki Bakanlar Kuruluna, yargı ise bağımsız Türk mahkemelerine verilmiştir.
1982 Anayasası ile Atatürk milliyetçiliği anayasa ile eklenmiştir.
1982 Anayasası 1961 Anayasası gibi başlangıç metninr yer veren bir anayasa olmuştur.
1982 Anayasası çoğulcu demokrasi anlayışını benimseyen ikinci anayasadır. Bir askeri darbe sonucu hazırlanmış ikinci anayasadır. Ayrıca 1982 Anayasası referandum sonucu kabul edilen ikinci anayasadır.
1982 Anayasası ile nispi seçim sistemi belirlenmiştir. Yani yüzde 10 seçim Barajı ve bölge Barajı aşılması gerekmektedir. 1982 Anayasası ile devletin otoritesi güçlendirilmiş, bunun sonucu temel hak ve özgürlükler kısıtlanmıştır. Anayasa Mahkemesi'ne başvuru Yolları azaltılmıştır. 1982 Anayasası ile insan kavramı yerine devlet kavramı daha önemli bir hale gelmiştir.
1982 Anayasası ile, 1961 anayasasında yer alan Cumhuriyet senatosu kaldırılmıştır.
Geçiş dönemi Anayasası olarak öngörülen 1982 Anayasası, daha ayrıntılı daha katı ve sert, Otoritenin ağırlığının arttığı bir anayasa olmuştur. 1982 Anayasası ile kamu yararı, vatandaşların yararından önde görülmüştür. Bunun sebebi 1961 sonrası yaşanan Anarşi ortamından duyulan refleks olmuştur.
Siyasi partilere kadın ve gençlik kolları kurma yasaklanmış, Ancak bu yasak 1995 yılında kaldırılmıştır.
0 Yorumlar