Haberleşme hürriyeti
Anayasamızın 22. maddesi gereği her birey haberleşme hürriyetine sahip olup haberleşmenin gizli olması gerekliği belirtilmiştir.Konut dokunulmazlığı
Anayasanın 21. maddesinde düzenlenen konut dokunulmazlığı ile kimsenin konutuna dokunmayacağı,Özel hayatın gizliliği
Anayasanın 20. maddesi gereği her birey özel ve aile Hayatının düzenine saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir maddesi bulunmaktadır.Özel hayatın gizliliğinine dokunulamaz.
Yukarıda sayılan 3 Kural'ın istisnai halleri bulunmaktadır.
Buna göre milli güvenliğin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve ahlakın korunması, başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebebi ile yukarıda sayılan hürriyetlere sınırlandırma, kanunun yetkili kıldığı Merci tarafından kanun yoluyla getirilebilir.
Konut aranması, özel eşyalara el konulması, haberleşme hürriyetinin engellenmesi gibi sınırlandırılmaların getirilmesi için yetkili merciin kararı en geç 24 saat içerisinde hakim onayına sunulur. Hakim, kararını 48 saat içerisinde açıklaması gerekmektedir. Eğer hakim, kararını 48 saat içerisinde açıklamaz ise yetkili merciin aldığı karar kendiliğinden ortadan kalkar.
Anayasada yer alan bazı Temel hak ve hürriyetlere değinmek gerekirse, Anayasamızın 7. maddesinde Kanuni hakim güvencesi bulunmaktadır. Yani bir kimse Kanunen belirtilen mahkemeden başka herhangi bir hakim veya mahkeme önüne çıkarılamaz hükmü getirilmiştir.
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı anayasanın 34 maddesinde düzenlenmiş, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme Hakkı herkese tanınmış olup ancak saldırı şiddet olmama ve Silahsız olma şartıyla önceden izin alınması düzenlenmemiştir.
Ancak özel hayatın gizliliğinin korunmasında da geçen Milli Güvenlik, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve ahlakın korunması gibi sebeplerle bu hakta sınırlandırılma getirileceği ve bu sınırlandırmanın kanun ile yapılacağı hükmü getirilmiştir.
Grev ve Lokavt Hakkı
Anayasamızın 54. maddesinde düzenlenen grev ve lokavt Hakkı gereği, toplu iş sözleşmesi görüşmeleri yapılırken herhangi bir anlaşmazlık durumunda, Uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptir.Bu maddeye istinaden uyuşmazlığın çözümü için yetkili mercii Yüksek Hakem Kuruludur.
Anayasanın 54. maddesi gereği grev ve lokavt Hakkı, milli Servet'e zarar verecek ve iyiniyet kuralları ile bağdaşmayacak şekilde kullanılamaz.
Uyuşmazlığın her safhasında yüksek hakem kuruluna başvurabilir. Yüksek Hakem Kurulu kararları bağlayıcıdır ve toplu iş sözleşmesi hükmündedir.
İşverinin grev sonrasında lokavt uygulama hakkı şartları kanun ile düzenlenir.
Sendika Kurma Hakkı
Anayasamızın 51. maddesinde düzenlenen Sendika kurma hakkına göre işveren ve işçiler ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma hakkına sahiptirler.Sendika kurmak için gerekli belgelerin yetkili mercilere vermeleri gerekmektedir. Eğer bu belgelerde eksiklikler ve kanuna aykırılıklar saptanırsa, yetkili Merci tarafından Sendikanın kapatılması ya da durdurulması kararı verilebilir.
Sendika kurma Hakkı ancak Milli Güvenlik, suç işlenmesinin önlenmesi, kamu düzeni, genel ahlak, başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması gibi sebeplerle Kanunen sınırlandırılabilir.
Sendika kurma Hakkı içerisinde yer alanlara göre hiç kimse sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılma ya zorlanamaz. Ayrıca işçi niteliği taşımayan kamu görevlileri için 4688 sayılı kamu görevlileri sendikaları ve toplu sözleşme kanununda düzenleme yapılmıştır.
İşçi sendikalarında yönetici ve yönetim kademesinde yaranmak için en az on yılı fiilen işçi olarak tamamlamış çalışan şartı aranmaktadır.
Ayrıca işçi ve iş verenler birden fazla sendikaya üye olamazlar.
Kişisel verilerin Korunması İsteme Hakkı
Yukarıda da belirttiğimiz, anayasanın 20. maddesinde düzenlenen özel hayatın gizliliği maddesine eklenen fıkra ile kişilerin özel verilerin korunması isteme hakkı, Anayasa ile güvence altına almıştır. Buna göre kişi kendi üzerlerine bulunan verilere erişme, bunların silinmesini talep etme, düzenlenmesini talep etme ve kendi ile ilgili kişisel verilerin hakkında bilgilendirilmesinin sağlanmasını isteyebilir. Bu haklar kanunla düzenlenir.Ailenin korunması ve Çocuk Hakları Anayasamızın sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler başlığı altında 41. maddede düzenlenmiş, 2010 yılında yapılan referandum ile ailenin korunması ve çocuk hakları olarak bu kanunun ismi değiştirilmiştir. Getirilen bu kanun ile çocukların ve ailenin korunması, uluslararası sözleşmelere uygun hale getirilmiş ve kapsamı genişletilmiştir. Buna istinaden Devlet çocuklara yönelik her türlü istismar ve şiddete karşı tedbir almak sorumlulukları yüklenmiş ve çocukların korunmasına yönelik tedbirler devletçe alınır hükmü, anayasa ile güvence altına alınmıştır.
Toplu sözleşme yapma hakkı anayasamızda yer alan temel hak ve hürriyetlerden bir diğeridir. Anayasa'nın 53 maddesi ve 2010 yılında yapılan referandum ile memur ve diğer Kamu görevlilerine Toplu sözleşme yapma Hakkı getirilmiştir.
Kamu işveren ile memurlar arasında yapılan toplu sözleşme, anlaşma sağlanırsa işleme koyulacak, anlaşma sağlanamaz ise uzlaştırma kuruluna götürüleceği hükmü bulunmaktadır. Uzlaştırma komisyonunun vereceği karar kesin olmakla birlikte toplu sözleşme yerine geçmektedir.
Dernek Kurma Hürriyeti
Anayasanın 33 maddesinde düzenlenen Dernek kurma hürriyetine göre, Dernek kazanç paylaşım dışında kurulan kanuna uygun belli bir ortak amaç Taşıyan, en az 7 gerçek ve tüzel kişinin Birlik ile tüzel kişiliğe sahip olan kuruluştur.Dernek kurma hürriyetine göre, herkes önceden izin almaksızın Dernek kurma, üye olma ve üyelikten çıkma hakkına sahiptir. Dernek kurma hürriyeti belli hallerde sınırlandırılabilir. Buna göre
kamu düzeni,
Milli Güvenlik,
suç işlenmesinin önlenmesi,
Genel ahlak
Başkalarının özgürlüğünün korunması gibi sebeplerle Dernek kurma Hakkı sınırlandırılabilir. Dernekler hakim kararı ile bu şartlar oluştuğu takdirde faaliyetten Men edebilir ve yine hakim kararı ile kapatılabilir. Yetkili merciinin derneğin kapatılması için başvurması üzerine 24 saat içinde hakim kararını sunulur. Hakim 48 saat içinde kararını açıklamak durumundadır. Eğer 48 saat içerisinde karar açıklanmazsa idari karar kendiliğinden ortadan kalkar.
Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma hakkı
2010 referandum ile kamu denetçiliği kurumu kurulmuş ve anayasanın 74 maddesinde düzenleme yapılmıştır. Ayrıca 74 madde nin ismi Dilekçe ve bilgi edinme kanunu, Kamu denetçisine başvurma hakkı şeklinde değiştirilmiş, Ayrıca yeni fıkralar eklenmiştir.
Buna göre vatandaşlarin kamu kurum ve kuruluşlarının iş ve işlemleri ile ilgili bilgi edinmesi, kamu yönetiminde şeffaflık anlamında büyük öneme sahip bilgi edinme ve ayrıca idarenin yani kamunun yaptığı işleyişi ile ilgili bireylere kamu denetçisine başvurma hakkı Anayasa ile güvenceye kavuşturulmuştur.
Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar
Anayasa'nın 38'inci maddesinde düzenlenen suç ve cezalara ilişkin esaslara göre,Kimse işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun, suç sayılmayacağı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz.
Ayrıca suçu işlediği zaman kanunda belirtilen o suç için belirlenen Ceza'dan daha ağır bir ceza ile cezalandırılamaz.
Suçu hükmen sabit olana kadar hiç kimse suçlu sayılamaz. (Masumiyet karinesi)
Suç ve cezada zamanaşımı fiilin işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun hükümleri, daha sonradan çıkan kanun hükümlerinden hangisi suçlunun lehineyse o uygulanır.
Kanuna aykırı elde edilen bulgular delil sayılamaz.
Uluslararası şartlara taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç Hiçbir vatandaş, suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez.
0 Yorumlar