Ülkemiz demokratik yönetim şekline sahip bir cumhuriyettir. Bu sebepten cumhuriyetin en önemli özelliklerinden biri Halkın kendi kendini yönetmesidir. Bu da ülkemizde temsili vekalet anlayışla benimsenmiş olup, genel seçim yoluyla seçilen milletvekillerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Yasama ve yetkisini kullanması ile sağlanır.
25 yaşını dolduran her Türk vatandaşı milletvekili seçilebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi ülke genelinde yapılan genel seçimlerinde seçilmiş 550 milletvekilinden oluşmaktadır.
Affa uğramış dahi olsa rüşvet , hırsızlık, irtikap, zimmet , dolandırıcılık, inancı kötüye kullanma , dolanlı iflas, sahtecilik gibi Yüz kızartıcı suçlardan ,kaçakçılık ,İhaleye fesat karıştırma, terör eylemlerine katılma , bu eylemleri teşvik ve tahrik etme , devlet sırlarını açığa vurma gibi suçlardan biri ile Hüküm giymiş olanlar,
Kamu hizmetinden yasaklılar ,kısıtlılar , En az ilkokul mezunu olmayanlar, askerlik hizmetinden hükümlü olup bu hizmeti yapmamış olanlar ,
taksirli suçlar hariç 1 yıl veya daha yüksek hapis ya da ağır hapis cezası ile cezalandırılmış olanlar
Milletvekili seçilmez.
Ülkemizde uygulanan milletvekilliği seçim sistemi barajlı d'hondt sistemidir.
Savaş sebebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerin ertelenmesine karar verebilir. Bu kararı seçimlerin bir yıl geriye bırakılması şeklinde alabilir. Seçimlerin geri bırakılması sebebi ortadan kalkmamışsa, Bu işlem erteleme kararı tekrarlanabilir.
Genel seçim ile seçilen milletvekilleri Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ilk önce andiçerler
Anayasanın 82 maddesinin de
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Devlet ve diğer kamu tüzelkişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda; Devletin veya diğer kamu tüzelkişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel gelir kaynakları ve özel imkânları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve Devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı resmî veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Bir üyenin belli konuda ve altı ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, Meclisin kararına bağlıdır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği ile bağdaşmayan diğer görev ve işler kanunla düzenlenir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.
Buna yasama sorumsuzluğu denmektedir. Anayasa madde 83
Yasama sorumsuzluğu anayasada sadece milletvekili ve bakanları tanınmıştır.
Yasama sorumsuzluğu Yasama dokunulmazlığı ile karıştırılmamalıdır. Yasama sorumsuzluğu, Meclis çalışmalarında ki söz ve düşüncelerinden dolayı milletvekili ve bakanların sorumlu tutulamayacağı ifade etmektedir. Yasama sorumsuzluğu süreklilik arz eder. Yasama sorumsuzluğu Tabii bir haktır kaldırılamaz ve milletvekillerini kesin olarak korur.
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.
Bu Yasama dokunulmazlığı adıyla bilinmektedir. Yasama dokunulmazlığı geçici bir koruma sağlamaktadır. Yani milletvekilliğinin bitimi ile Yasama dokunulmazlığı ortadan kalkmaktadır.
Anayasada Yasama dokunulmazlığı ağır cezalık suçlar da suçun işlenmesindd suçüstü durumlarında ortadan kalkmaktadır.
2. istisna da 14 maddede belirtilen Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz. Bu
Durumlarında Yasama dokunulmazlığı ortadan kalkmaktadır.
Yasama dokunulmazlığının genel amacı milletvekillerini yasama işlerinden alıkoyacak davalardan korumaktır.
Milletvekilliğinin düşme nedenleri anayasanın 84 maddesinin düzenlenmiştir. Buna göre istifa , meclis çalışmalarına izinsiz bir ay içerisinde Toplam 5 birleşim günü yer almama, milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görev ya da hizmeti devam ettirmekte ısrar etme , kesin hüküm giyme ya da kısıtlanma durumlarında milletvekilliği düşer.
Dokunulmazlığın kaldırılması ya da milletvekilliğinin düşmesine ilişkin itiraz kararı, meclis genel kurulunda alındığı tarihten itibaren 7 gün içerisinde ilgili vekil ya da başka bir milletvekili tarafından Anayasa mahkemesine başvurulması ile süreç başlar. Anayasa Mahkemesi 15 gün içerisinde sonucu karara bağlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin Toplanma, Tatil ve Ara Vermesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl Ekim ayının ilk günü kendilerinden toplanır. Çalışma düzenle ilgili ilişkin düzenleme Anayasamızın 93 maddesine yer almaktadır. Meclis bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapabilir.
Eğer meclis tatil veya ara verme sırasında ise doğrudan doğruya bakanlar kurulunun istemi üzerine veya cumhurbaşkanınca toplantıya çağırılır. Meclis başkanı doğrudan doğruya veya üye sayısının beşte birinin yazılı istemi üzerine Meclisi toplantıya çağırır.
Genel kurulca farklı bir karar alınmadıkça Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Temmuz günü tatile girer. Bu karar Meclis iç Tüzüğü madde beşte yer almaktadır.
Yine 5. maddeye göre tatil, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin çalışmalarını belli bir süre ertelemesi anlamına gelmektedir.
Meclis içtüzüğü 6. maddeye göre ise ara verme TBMM çalışmalarını 15 günü geçmemek üzere ertelemesi anlamına gelmektedir.
0 Yorumlar